Edukacja globalna w Polsce z perspektywy organizacji pozarządowych. Wnioski z badania Grupy Zagranica

Grupa Zagranica zleciła w 2023 roku badanie jakościowe poświęcone sytuacji edukacji globalnej w Polsce z punktu widzenia organizacji pozarządowych – jednych z najważniejszych aktorów i rzeczników edukacji globalnych. Celem badania było także wypracowanie sugestii i rekomendacji pomocnych Ministerstwu Spraw Zagranicznych oraz innym zainteresowanym podmiotom przy tworzeniu strategii rozwoju edukacji globalnej w naszym kraju. 

Wyniki badania zostały zaprezentowane w najnowszym raporcie monitoringowym 2023 (rozdział 2.) >>>

Obraz kondycji edukacji globalnej, jaki wyłania się z analizy zgromadzonych danych, jest pesymistyczny. Żadna z badanych osób nie oceniła jej pozytywnie. W najlepszym wypadku mówiono, że jest “średnio” lub “niejednoznacznie”. Na ten negatywny obraz składają się różne czynniki o zróżnicowanym charakterze: od niewystarczającego finansowania działań edukacyjnych i braku zaangażowania władz centralnych przez małą liczbę organizacji zajmujących się stricte edukacją globalną, stosunkowo niewielkie zaangażowanie szkół i kadry pedagogicznej po niską świadomość społeczną na temat problematyki globalnej.

W wywiadach znaczne emocje wywoływał także kolejny wątek trudności stojących na drodze edukacji globalnej, czyli panujący od kilku lat niesprzyjający klimat polityczny i uznanie edukacji globalnej za kontrowersyjną i ”polityczną” (więcej na ten temat także w wywiadzie Kontrowersyjna edukacja globalna [wywiad] – SOS dla Edukacji). 

Co powinno się zmienić w odniesieniu do edukacji globalnej, aby można było mówić o jej rozwoju? Jakie działania warto podjąć w Polsce?

Na podstawie przeprowadzonych badań autorka badania wraz z Grupą Zagranica sformułowała szereg rekomendacji przede wszystkim dla władz centralnych (Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Edukacji i Nauki) oraz lokalnych (jednostki samorządu terytorialnego). Dotyczą one kilku kluczowych obszarów: strategii i finansowania, edukacji formalnej i pozaformalnej oraz współpracy międzysektorowej.

W obszarze finansowania:

  • do najważniejszych kwestii należy zaplanowanie działań dotyczących rozwoju edukacji globalnej w perspektywie długofalowej, nie na rok czy dwa, dzięki czemu możliwe będzie opracowanie długoterminowych planów ich finansowania;
  • zapewnienie stabilności, regularności i przejrzystości mechanizmów finansowania, w tym organizacji konkursów na działania z zakresu edukacji globalnej;
  • zwiększenie środków przeznaczonych na te działania;
  • zapewnienie funduszy na tzw. capacity building, by organizacje działające w obszarze edukacji globalnej mogły rozwijać swój potencjał i zasób kadrowy;
  • poszerzenie źródeł finansowania edukacji globalnej – realizowane w jej ramach działania mogłyby być finansowane przez samorządy, szczególnie te, które same prowadzą lokalną współpracę rozwojową (tj. współpracę własnego regionu z regionem kraju rozwijającego się).

W obszarze współpracy międzysektorowej:

  • ściślejsza współpraca między resortem edukacji i nauki a Ministerstwem Spraw Zagranicznych, przy dążeniu do wzmocnienia obecności edukacji globalnej we wszystkich politykach;
  • rozpoczęcie prac nad krajową strategią edukacji globalnej – na zasadach międzysektorowej partycypacji różnych interesariuszy, konsultacji i otwartej debaty;
  • zacieśnienie współpracy między sektorem pozarządowym a akademickim – niezbędne jest prowadzenie szerzej zakrojonych badań;

W obszarze edukacji formalnej:

  • włączenie oraz poszerzenie perspektywy globalnej w podstawie programowej kształcenia ogólnego na różnych szczeblach edukacji; 
  • włączenie perspektywy globalnej do standardów kształcenia nauczycieli – jak pokazują badania i doświadczenia z różnych krajów, to właśnie dobrze przygotowani i zaangażowani nauczyciele i nauczycielki odgrywają kluczowe role w edukacji globalnej. 

Zapraszamy do lektury całego rozdziału badawczego (rozdział 2.) >>>


Autorką i realizatorką badania jest dr Magdalena Kuleta-Hulboj – adiunkt na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego.

powrót na stronę główną